Sejmowa podkomisja ds. osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego 6 lutego 2025 r. zajęła się tematem mieszkań i domów dla osób z autyzmem. Których tak naprawdę w systemie wsparcia nie ma, są jedynie pierwsze kroki w kierunku rozwiązań systemowych. Spotkanie prowadziła posłanka Maja Nowak, przewodnicząca podkomisji. A Porozumienie Autyzm-Polska miało na nim solidną reprezentację.
– Chciałabym, żebyście się Państwo skonfrontowali z rzeczywistością. W styczniu zmarła moja zastępczyni, Wioleta Umławska, matka dorosłego mężczyzny z autyzmem. Potrzebujemy rozwiązań ustawowych – mówiła posłom i urzędnikom Małgorzata Rybicka, przewodnicząca Porozumienia Autyzm-Polska i przewodnicząca Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym z Gdańska. Oprócz niej Porozumienie reprezentowali: wiceprzewodniczący Adam Kompowski, Marta Sierocka-Rogala (członek Zarządu) i Iwona Kapturzak (przewodnicząca Komisji Rewizyjnej).
Kiedy WSM-y będą systemowe?
Najpierw przedstawiciele Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych oraz Biura Osób z Niepełnosprawnościami w Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej mówili, co robią w tej sprawie. Bożena Borowiec, wiceprezes PFRON, relacjonowała przede wszystkim program Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych. To małe – do 12 osób – miejsca zamieszkania dla osób z niepełnosprawnościami o najwyższych potrzebach wsparcia. Powstają w ramach konkursów dla organizacji pozarządowych. Do tej pory ogłoszono dwa nabory do Programu, w ich wyniku powstanie (lub już powstaje) ok. 50 WSM-ów. Ok. 30 proc. będzie przeznaczonych dla osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną.
Temat WSM podsumował Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu ds. Osób z Niepełnosprawnościami. – Rozmawiam z prezes PFRON Małgorzatą Lorek, jak ten system powinien być zorganizowany. To powinno być coś bardziej systemowego. Ciągłość finansowania WSM nie może zależeć od widzimisię kolejnego Pełnomocnika.
I rozwinął – inwestycje, budowa domów, powinna być finansowana przez PFRON. Ale utrzymanie musi być stabilne.
Adam Kompowski zwrócił uwagę, że stabilność da tylko ustawowe zapisanie kosztów utrzymania WSM-ów. I poprosił ministra o przedstawienie zamiarów w tej sprawie.
Łukasz Krasoń odpowiedział, że działa zespół roboczy ds. mieszkalnictwa wspomaganego, który pierwszy raz zebrał się w październiku. Kolejne spotkanie zaplanowano na początek marca. Ale ten zespół zajmuje się nie tylko mieszkaniami dla osób z niepełnosprawnością, ale także wychodzących z bezdomności, pieczą zastępczą, itp. Co może oznaczać, że prace potrwają bardzo długo.
A co z innymi domami?
Poruszony został temat finansowania zamieszkania w budynkach, zbudowanych przez organizacje pozarządowe założone przez rodziców jeszcze przed rozpoczęciem programu WSM. Minister Krasoń podkreślił, że nie można karać rodziców za to, że wzięli sprawy w swoje ręce.
Podsumowując: nie usłyszeliśmy żadnych konkretów o rozwiązaniach systemowych. Ale politycy i urzędnicy usłyszeli od nas, co jest potrzebne, i zobaczyli naszą determinację. Walczymy dalej!
Urzędnicy mówili także o finansowanych z publicznych pieniędzy treningach mieszkalnictwa, o Centrach Opiekuńczo-Mieszkalnych, Środowiskowych Domach Samopomocy. Choć to tematy dość luźno związane ze stałym zamieszkaniem osób z autyzmem.